در این مطلب میخواهیم به طور کامل دلایل نگه داشتن یا کشیدن دندان عقل ، مزایا و معایب جراحی دندان عقل ، مراقبت های لازم پس از جراحی دندان عقل و هزینه جراحی دندان عقل صحبت کنیم.
دندانهای عقل سومین و آخرین مجموعه از دندانهای مولار (که در زبان عامیانه آسیاب گفته می شوند) هستند و در نوجوانی و جوانی، بین ۱۷ تا ۲۵ سال، رشد می کنند. به خاطر نحوه‌ی رشد فک، دندانهای عقل همیشه دقیقاً پشت دندان آسیای دوم قرار نمی‌گیرند. دندانهای عقلی که فضای کافی ندارند ممکن است دچار کج شدگی و انحراف یا عدم خروج از بافت لثه شوند و یا باعث فشردگی دندانهای دیگر و خارج کردن آن‌ها از ردیف دندان‌ها گردند.
به همین دلیل، دندانپزشکان اغلب توصیه می‌کنند که به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، قبل از این که این دندان‌ها آسیبی ایجاد کنند، آن‌ها را از دهان خارج کنند. با این حال، برخی دیگر از دندانپزشکان هم توصیه می‌کنند که دندانهای عقل را نگه داریم و در عوض، این دندان‌ها را تحت نظارت دقیق قرار دهیم. حالا که نظرات این‌چنین متفاوت است، بهترین راه این است که در مورد مزایا و معایب کشیدن دندان عقل با دندانپزشک خود صحبت کنید و درنهایت تصمیم خود را بگیرید.
پنج دلیل برای کشیدن دندانهای عقل
استدلال‌های بسیاری در خصوص مزایای کشیدن دندانهای عقل وجود دارد؛ در ادامه به پنج دلیل مهم اشاره می‌کنیم که به شما کمک می‌کند یک تصمیم قاطع بگیرید.
عفونت و التهاب لثه
به علت فضای کم و ایجاد فشار، دندانهای عقل اغلب منجر به ایجاد التهاب لثه می‌شوند که به نوبه‌ی خود می‌تواند باعث درد لثه و بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی شود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که وقتی التهاب شروع شود، فروکش کردن آن بسیار دشوار است و به آسانی هم در دیگر مناطق منتشر می‌شود. به علاوه، وقتی دندانی تحت فشار باشد، فاصله‌ی بین دندان و لثه محیطی برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند و ریسک عفونت را به شدت افزایش می‌دهد.
روی هم قرارگرفتن و نامنظمی دندانهای مجاور
وقتی دندانهای عقل جوانه می‌زنند، سعی می‌کنند وارد فضایی شوند که بیش از حد شلوغ است. این دندان‌ها فضای خیلی کمی دارند بنابراین دندانهای همسایه اغلب به همدیگر فشرده می‌شوند و درنهایت بهم‌ریختگی ایجاد می‌شود. این که لبخند زیبای شما حاصل ارتودنسی( براکت های دندانپزشکی ) و یا ژنتیک باشد فرقی نمیکند، چون دندانهای عقل به راحتی این لبخند زیبای شما را به نابودی می‌کشانند و سال‌های سال کارهایی را که روی دندانهای شما انجام شده تباه می‌کنند.
آسیب به دندانهای نزدیک
وقتی فضا کم باشد، دندانهای عقل خیلی زیاد به دندانهای مجاور خود فشار وارد می‌کنند. در حقیقت این دندان‌ها منجر به ایجاد حفره‌های دندانی و ساییدگی و زوال استخوان فک و درنتیجه، آسیب به دندانهای مولار دوم مجاور می‌شوند.
کیست یا تومور
دندان عقلی که تحت فشار است ممکن است منجر به ایجاد تومورهای کوچک یا کیست‌هایی در استخوان فک شود که باعث درد مفاصل فک می‌شوند و به این ترتیب ممکن است سر و کار شما با متخصص بیماری‌های فک باشد و نیاز به درمان‌هایی داشته باشید که همیشه از آن گریزان بوده‌اید.
نظافت سخت
حتی اگر هیچ درد و نشانه‌ای از وجود مشکل در دندانهای عقل خود ندارید، باز هم بهداشت و سلامت دندانهای شما در معرض خطر است. فضای دسترسی به این دندان‌ها بسیار کوچک است و امکان استفاده از نخ دندان و مسواک برای این دندان‌ها به حداقل می‌رسد و همین موضوع باعث می‌شود که دندانهای عقل محل بسیار خوبی برای تجمع ذرات غذا و باکتری‌ها باشند.
عوارض کشیدن دندان عقل
از آن‌جا که دندانهای بزرگسالی دائمی برای تمام عمر مورد استفاده‌ی فرد هستند، معنی ندارد که دندانهای سالم مولار را بکشید. و به خاطر پیچیدگی‌ها و مشکلات جراحی، دندانپزشکان توصیه می‌کنند اگر دندانهای عقل به درستی در ردیف قرار گرفته‌اند و وضعیت خوبی دارند، از کشیدن آن‌ها چشم‌پوشی کنید. در مورد برخی از بیماران، ممکن است دندانهای عقل منجر به هیچ نوع درد لثه نشوند و دندانهای دیگر را تحت تاثیر قرار ندهند.
اولین چیزی که ممکن است مانع انتخاب پیشگیرانه‌ی شما برای کشیدن دندانهای عقل شود، ریسک عفونت، خونریزی و دیگر مشکلات جراحی است.
با این که چنین مشکلاتی معمولاً نادر است اما دندانپزشک مسئول است تا در این مورد با شما صحبت کند. به علاوه، دندانپزشک برای کشیدن دندان باید برای شما بی‌حسی تزریق کند و در موارد نادر، این بی‌حسی می‌تواند تا هفته‌ها یا ماه‌ها بعد از آن میزان حس را در دهان شما کاهش دهد. پس در صورتی که به ماده‌ی بی‌حسی حساسیت دارید یا بدن شما واکنش منفی نشان می‌دهد، پیش از بحث در مورد کشیدن دندان عقل یا هر نوع جراحی دهانی با دندانپزشک خود صحبت کنید.
ریسک مشکلات مربوط به جراحی
یکی از رایج‌ترین مشکلات مربوط به کشیدن دندانهای عقل به خصوص در افراد سیگاری یا افراد بالای ۲۶ سال، بروز عفونت است. با این حال، در صورتی که فرد در شست‌وشو و نظافت این ناحیه که تحت عمل قرار گرفته تلاش کند، ریسک بروز این مشکل به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
بعد از کشیدن دندان، باید از نوشیدن با نی، بیرون انداختن آب دهان با فشار، و همچنین سیگار کشیدن اجتناب کنید، در غیر این صورت مشکلی که پیش می‌آید این است که لخته‌های خونی اصلاً تشکیل نمی‌شوند یا به درستی شکل نمی‌گیرند و این موضوع باعث می‌شود حفره‌ی دندانی برای ورود باکتری‌ها و غذا باز بماند که بسیار هم دردناک خواهد بود اما بعد از چند روز فروکش می‌کند.
بی‌حسی
در صورتی که قبلاً هرگونه مشکلی در رابطه با بی‌حسی داشته‌اید، باید پیش از اقدام، به دندانپزشک خود اطلاع دهید. دندانپزشک باید پیش از کشیدن دندانتان دهان را بی‌حس کند پس خیلی مهم است که اگر دچار آلرژی یا هر نوع واکنش منفی هستید حتماً به دندانپزشک اطلاع دهید تا بتواند در این زمینه تصمیم‌گیری کند.
ناراحتی بعد از عمل
ممکن است بعد از کشیدن دندان عقل کمی دچار درد و ناراحتی شوید. به همین دلیل اکثر دندانپزشکان توصیه می‌کنند که چند روز پیش از روز جراحی از آسپیرین یا ایبوپروفن استفاده کنید تا درد و تورم بعد از عمل کنترل شود. همچنین ممکن است برای کاهش ریسک ایجاد عفونت آنتی‌بیوتیک هم تجویز کنند.
بعد از جراحی خونریزی یک امر گریزناپذیر است و به همین دلیل باید گاز استریل در دسترس داشته باشید تا بتوانید خونریزی را کنترل کنید و به خاطر داشته باشید که سیگار نکشید، با نی چیزی ننوشید، و آب دهانتان را فشار از دهان جمع نکنید و بیرون نیندازید. همچنان که پیش‌تر ذکر شد، در صورتی که لخته‌های خونی نتوانند در محل جراحی تشکیل شوند، دوره‌ی نقاهت شما بسیار طولانی خواهد شد.
مزایای کشیدن دندان عقل
در صورتی که دندان عقل شما دارد به صورت کج رشد می‌کند یا تحت فشار است، دندانپزشک شما برای محافظت از لثه، بقیه‌ی دندان‌ها و ردیف دندانهای شما تصمیم خواهد گرفت دندان عقل را بکشد. همچنین دندانهای عقل در برخی موارد می‌توانند منجر به کیست، پوسیدگی دندان، عفونت و التهاب لثه شوند. همچنان که دندانهای شما در حال رشد هستند، دندانپزشک به صورت زمانبندی شده از عکسبرداری اشعه‌ی ایکس استفاده می‌کند تا به طور دقیق در جریان اتفاقات باشد.
اگر تصویرها نشان دهد که مشکلی وجود دارد یا شما دچار دندان‌درد شدید شده‌اید، ممکن است نیاز به کشیدن دندانهای عقل داشته باشید. انتخاب کشیدن پیشگیرانه‌ی دندان عقل باعث کاهش ریسک درد لثه، آسیب‌های عصب کشی دندان، یا مشکلات مربوط به بر هم زدن ردیف دندان‌ها به خاطر الگوی نادرست رشدی می‌شود.
حتی کشیدن دندانهای عقل پیش از بروز هرگونه مشکل و نشانه‌ای، می‌تواند با پیشگیری از بروز مشکلات دندانی اورژانسی، منجر به صرفه‌جویی در زمان و هزینه شود. اگر بعد از هفته‌ها و ماه‌ها تلاش برای کنترل دقیق شرایط دندان‌ها، از کشیدن دندان منصرف شوید همه‌ی آن تلاش‌ها هیچ خواهد شد. به علاوه، کشیدن دندانهای عقلی که تازه در حال جوانه زدن هستند، خیلی راحت‌تر از وقتی است که همه‌ی دندان‌ها به طور کامل رشد کرده باشند.
کشیدن دندان عقل برای همه‌ی افراد توصیه نمی‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که سن شما بین ۱۷ تا ۲۵ سال باشد، ممکن است بر سر کشیدن دندانهای عقل شما توافق نظر وجود نداشته باشد. با این که مزایای اثبات‌شده‌ی بسیاری برای کشیدن دندان عقل وجود دارد، اما بسیاری از دندانپزشکان همچنان توصیه می‌کنند که اگر دندانهای عقل سالم و ردیف هستند دندان را نگهدارید و در عوض، به دقت آن‌ها را تحت نظر داشته باشد. بنابراین پیش از هر کاری باید در مورد مزایا و معایب این کار با دندانپزشک خود مشورت کنید.
کاهش ریسک فشردگی دندان‌ها
دندانهای عقل همیشه هم به طور مرتب و ردیف دقیقاً پشت دندانهای آسیای دوم رشد نمی‌کنند بلکه پژوهش‌ها نشان داده که در حدود ۴۴ درصد مواقع این دندان‌ها با زاویه رشد می‌کنند. در صورتی که این اتفاق بیفتد، دندانهای اطراف تحت فشار قرار می‌گیرند یا حتی دندان عقل به سمت ریشه‌ی دندانهای دیگر رشد می‌کند و این موضوع نه تنها باعث بهم‌ریختگی ردیف دندانهای مجاور می‌شود، بلکه می‌تواند خرده‌های غذا و باکتری‌ها را گیر بیندازد و منجر به ایجاد پلاک بین دندانهای مولار شود که نهایتاً باعث پوسیدگی دندان می‌شود. در صورتی که دندانهای عقل برای پیشگیری از این مشکلات کشیده نشوند، ممکن است برای ردیف کردن دندان‌ها نیاز به بریس داشته باشید.
اجتناب از درد دندان
بسیاری از اوقات، دندان عقل تا حدودی درون لثه باقی و به طور کامل یا جزیی نهفته می‌ماند. این مشکل نه تنها منجر به درد شدید و سختی حرکت فک می‌شود، بلکه می‌تواند باعث پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه هم شود.
کشیدن دندان عقل درد دارد؟
کشیدن پیشگیرانه‌ی دندان عقل می‌تواند شما را از دردکشیدن و ملاقات‌های بعدی با دندانپزشک به خاطر درد دندان تحت فشار، بی‌نیاز کند.
سهولت در مراقبت‌های روزانه
از آن‌جا که دندان عقل در انتهای دهان و پشت همه‌ی دندان‌ها قرار دارد، دسترسی مسواک یا نخ دندان به آن خیلی مشکل است و این موضوع در دراز مدت منجر به تجمع باکتری، اسید و خرده‌های غذا در این دندان‌ها می‌شود و می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی و حفره، تنفس بدبو و حتی عفونت لثه‌ها گردد. پس کشیدن دندان عقل در حقیقت به این معنی است که دیگر با چنین مشکلاتی روبه‌رو نخواهید شد.
صرفه‌جویی در هزینه در طولانی مدت
نگهداشتن دندان عقل در دهان ریسک‌های بالقوه‌ی زیادی دارد. علاوه بر فشرده‌شدن دندانهای مجاور و بهم ریختن ترتیب و ردیف دندان‌ها، ممکن است در معرض عفونت، بیماری‌های لثه، آسیب به عصب، ایجاد کیست و پوسیدگی‌های دندانی باشید. برای پیشگیری از این موارد، دندانپزشک به صورت زمانبندی شده هفته‌ها و ماه‌ها از دندانهای شما تصویربرداری انجام می‌دهد تا بتواند به دقت وضعیت دندان‌ها را تحت نظر داشته باشد. در صورتی که در تصویرها مشخص شود که مشکلی وجود دارد یا شما دچار دندان‌درد شدید شوید، در هر حال نهایتاً باید جراحی انجام دهید. به همین دلیل اگر از همان ابتدا دندان عقل را بکشید، میتوانید جلوی این همه هزینه‌ی اضافی و صرف وقت را بگیرید.
برای درک کامل مزیت‌های کشیدن دندان عقل اول باید بدانید دندانهای عقل می‌توانند چه مشکلاتی برایتان ایجاد کنند. دندانهای عقل بدون درد و آن‌هایی که ظاهراً خیلی هم خوب به نظر می‌رسند، به راحتی مورد غفلت واقع می‌شوند اما حتی همین دندانهای مولار بدون نشانه هم می‌توانند منجر به ایجاد خرابی لثه‌ها و بیماری‌های دهان و دندان گردند.
مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل
پس از جراحی دندان عقل نیاز به یک سری مراقبت های ویژه است. مراقبت هایی که بلافاصله بعد از عمل شروع می شوند و مراقبت هایی که باید در هفته بعد رعایت از عمل رعایت کرد. همچنین نکاتی را برای کاهش درد دندان نیز در ادامه برای شما آورده ایم.
نکات جراحی و کشیدن دندان عقل
- ترشح خون در دهان در ۱۲ ساعت بعد از جراحی نکته ای عادی است، ولی نحوه برخورد با این خون متفاوت از حالات دیگر است.اگر خون در دهانتان جمع شده است نباید آن را بیرون تف کنید، بلکه باید تلاش کنید بزاق‌تان را به‌جای تف کردن، ببلعید.
- بنابراین در طول ۱۲ ساعت اول پس از کشیدن دندان، سیگار نکشید و یا حداقل خیلی آرام به آن پک بزنید تا باعث شروع خونریزی نشود.
- شما نباید از نی برای نوشیدن نوشابه استفاده کنید،چون افزایش گردش خون باعث خونریزی مجدد از محل جراحی می‌شود.
- کشیدن دندان دیگر یا ورزش کردن تا فردای روز جراحی ممنوع است.
- ممکن است هنگام خواب پس از جراحی، کمی خونابه روی بالشت خود ببینید، به علت عدم کنترل بزاق در هنگام خواب این اتفاق طبیعی است، برای پیشگیری از آن می توانید ارتفاع سر خود را به کمک بالشت دوم بالاتر بیاورید.
ورم صورت بعد از کشیدن دندان عقل
ورم صورت بعد از کشیدن دندان عقل پدیده ای طبیعی است، این تورم عادی است و جای نگرانی نیست و پس از یک هفته روز از بین می رود.
برای کاهش تورم صورت در روز اول به صورت دوره زمانی بیست دقیقه ای از کمپرس یخ یا برای سادگی بیشتر با پیچیدن یخ در پارچه ای نخی و تمیز، تورم و درد خود را کاهش دهید.
در روز دوم بعد از جراحی استفاده از یخ یا کمپرس با پارچه گرم و مرطوب را تعطیل کنید.
در روز سوم کمپرس صورت با پارچه گرم و مرطوب به رفع تورم کمک می‌کند.
توصیه‌های غذایی
ساعت بعد از جراحی میتوانید یک بستنی ساده بخورید، حس خنکی بستنی به التیام درد شما کمک می کند، قند موجود در آن نیز باعث جبران افت قند خون ناشی از خون ریزی می گردد.
در روز اول پس از جراحی، از نوشیدن آب، مایعات، آب‌میوه و شیر غافل نشوید، چرا که به جبران حجم خون از دست رفته شما حین جراحی کمک خواهد کرد.
در روز بعد از جراحی باید از خوردن غذای گرم خودداری کنید. بهترین پیشنهاد این است که یک سوپ پرکالری و پرحجم تهیه کنید و پس از خنک شدن، به عنوان وعده غذایی استفاده کنید.
سعی کنید هر چه زودتر به رژیم غذایی معمول خود باز گردید، می توانید از جویدن یک طرفه کمک بگیرید.
بهداشت دهان پس از جراحی دندان عقل
بهداشت دهان مهم ترین عامل برای جلوگیری از عفونت دندان و آفت دهان پس از کشیدن دندان عقل است. از فردای روز جراحی دهانتان را با روزی سه مرتبه محلول آب و نمک شستشو دهید.
شما میتوانید در روز سوم و یا چهارم پس از جراحی، مسواک زدن ونخ کشیدن دندان‌هایتان را از سر بگیرید. دقت کنید هنگام مسواک زدن دندانهای مجاور ناحیه جراحی، موجب کنده شدن لخته تشکیل شده نشوید، چرا که در این صورت دوباره درد و خونریزی شروع خواهد شد.
با درد پس از کشیدن دندان عقل چه کنیم؟
آیا می دانید درد بعد از کشیدن دندان عقل چقدر طول می کشد؟معمولا تا چند ساعت بعد از جراحی، فک و دهان شما همچنان تحت تأثیر داروی بی حسی هستند و ممکن است شما را از خوردن مسکن غافل کنند، شما باید به صورت منظم و طبق پیشنهاد پزشک خود مصرف مسکن ها را ادامه دهید تا درد ناگهانی دندان شما را غافلگیر نکند.
معمولا تا چند ساعت بعد از جراحی، فک و دهان شما همچنان تحت تأثیر داروی بی حسی هستند و ممکن است شما را از خوردن مسکن غافل کنند، شما باید به صورت منظم و طبق پیشنهاد پزشک خود مصرف مسکن ها را ادامه دهید تا درد ناگهانی دندان شما را غافلگیر نکند.
هزینه کشیدن دندان عقل چقدر است؟
عوامل مختلفی در هزینه کشیدن دندان عقل موثر هستند. برخی از این عوامل عبارتند از :
- نوع بیمه و پوشش بیمه ای شما
- نیاز به ترمیم دندان های پوسیده کناری
- نهفتگی و جهت رشد دندان عقل
- میزان سختی جراحی لازم برای کشیدن دندان عقل
- ابعاد ریشه و تاج دندان عقل
- فک بالا یا پایین بودن آن
نظر متخصصان در مورد کشیدن دندان عقل
در سال‌های اخیر بعضی از متخصصان نظری مخالف نظرات پیشین داشتند که می‌گفتند دندانهای عقل را باید کشید.
باورهای قبلی در مورد دندان عقل
به ما می‌گوید که از آن‌جا که دندان عقل دیر درمی‌آید و استخوان فک هم در این زمان دیگر فرم و شکل خود را گرفته است، پس فضای کافی برای رشد این دندانهای جدید باقی نمی‌ماند و به همین دلیل است که دندانهای عقل فشرده می‌شوند و بعداً منجر به دردهای شدید می‌گردند. پس برای اجتناب از درد، هرگونه آسیب رساندن به دندانهای مجاور، و احتمال تجمع باکتری‌ها (که رایج‌ترین دلیل برای کشیدن دندان است)، بدون چون‌وچرا باید دندان عقل را کشید.
نظر متخصص دندان پزشک
اما امروزه بعضی از دندانپزشکان می‌گویند هیچ کس نمی‌تواند شما را وادار کند دندانهای عقل خود را بکشید. دکتر Joseph Cillo در این خصوص می‌گوید این واقعاً یک تصمیم بین شما و دندانپزشکتان یا بین شما و جراح شما است
در ایالات متحده اکثر بیمه های درمانی، کشیدن دندان عقل را تحت پوشش قرار می‌دهند. با این حال، در دیگر کشورها این قضیه برقرار نیست و برخی از دندانپزشکان و متخصصان ارتودنسی آمریکایی باور دارند که باید به رویکرد جدید پیوست.
نظر مدیر گروه ارتودنسی دانشگاه واشنگتن دکتر گِرگ هانگ
هر کسی در معرض آپاندیسیت است، ولی آیا آپاندیس همه را درمی‌آوریم؟ من مخالف کشیدن دندانهای عقل نیستم؛ صحبت من این است که باید اول ارزیابی انجام شود و سپس بهترین تصمیم در این خصوص اتخاذ گردد.متخصصانی هستند که به این موضوع باور دارند و شواهدی هم از رشد نرمال دندانهای عقل وجود دارد.
رشد صحیح دندان عقل می تواند دو جفت دندان آسیاب اضافی و سالم برای شما به ارمغان بیاورد.
انجمن جراحان فک و دهان و دندان ادعا می‌کنند که میتوانید بعضی از دندانهای عقل، و نه همه‌ی آن‌ها، را نگهدارید اما دندان‌ها باید تحت کنترل دقیق باشند؛ یعنی باید به طور منظم از دندان‌ها عکسبرداری کرد تا از ایجاد مشکلات لثه، کیست و تومور اطراف دندان‌ها پیشگیری به عمل آید.
بر اساس آمار (که البته تعداد آن‌ها محدود است) حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد افرادی که دندانهای عقل خود را نگه داشته‌اند، بعدها با مشکلات شدیدی دست و پنجه نرم کرده اند.
نظر دکتر شیرانی در مورد دندان عقل
دکتر شیرانی می‌گوید اگر تصمیم دارید که دندانهای عقل خود را بکشید، بهتر است امروز این کار را بکنید نه بعداً، به خصوص وقتی یک‌سوم ریشه‌ها شکل گرفته است. این کار باعث می‌شود ریسک مشکلات مربوط به جراحی به حداقل برسد.
با وجود چنین ریسک‌های شدیدی، کشیدن دندانهای عقل در حالی که هیچ نشانه‌ای از مشکل وجود ندارد، توسط بسیاری از متخصصان بهداشت دندان توصیه نمی‌شود. آن‌ها ترجیح می‌دهند دندان را نگه دارند و ببینند آیا مشکلی بروز پیدا می‌کند یا نه: در مورد بعضی از افراد هیچ وقت مشکلی برای دندانهای عقل ایجاد نمی‌شود.
