به گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا معاینه و جرم‌گیری دندان برای بانوان باردار ضرری ندارد اما بیشتر دندانپزشک ها عقیده دارند هر نوع جراحی دندان و ایمپلنت دندان در بارداری برای خانم ها خطرناک است و این کار را توصیه نمی کنند. استفاده از داروی بیحسی یا درکل داروهای غیرضروری در هنگام بارداری ممنوع است. علاوه بر این، استرس هم برای افراد باردار مضر است. به همین خاطر بهتر است در دوران بارداری فرایند ایمپلنت دندان انجام ندهید.
اگر تصمیم دارید باردار شوید و دندانپزشکتان هم به شما گفته باید ایمپلنت دندان انجام دهید، طوری برنامه‌ریزی کنید که قبل از بارداری تمام فرایند را انجام دهید یا اینکه آن را تا بعد از بارداری به تعویق بیندازید.
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان جای خالی دندان های افتاده را پر می کند و باعث می شود ظاهر دندان هایتان زیبا شود ولی مهم تر از آن، ایمپلنت ها مانند دندان های اصلی عمل می کنند و می توانید به جای دندان طبیعی از آن استفاده کنید. به همین خاطر، ایمپلنت بهترین راه برای جایگزین کردن دندان افتاده است که علاوه بر راحتی، دوام زیادی دارد و در صحبت کردنتان مشکلی ایجاد نمی کند.
برخلاف بریج دندان یا دندان های مصنوعی، ایمپلنت روی خود لثه نصب می شود. ایمپلنت از یک جسم کوچک تیتانیومی (به نام پست) ساخته شده که به استخوان فک متصل می شود. بعد از گذشت ۶ تا ۱۲ هفته و سپری شدن فرایند التیام، این جسم به استخوان جوش می خورد. سپس دندانپزشک یک تکیه‌گاه روی آن می گذارد تا بتواند تاج سرامیکی را روی آن قرار دهد. این تاج، که متناسب با رنگ بقیه دندان هایتان ساخته می شود، روی جسم تیتانیومی را می پوشاند و دندانپزشک آن را در آن محل می چسابند.
ایمپلنت دندان در دوران بارداری
ایمپلنت دندان بهترین راه برای پر کردن جای دندان افتاده یا کشیده شده است. همه افرادی که از سلامت خوبی برخوردار هستند، می توانند این فرایند را انجام دهند. برای اینکه لبخندتان زیباتر شود، استخوان فکتان از بین نرود و همچنین مشکلات دیگری برای دندان هایتان رخ ندهد، باید خیلی زود جای دندان افتاده را پر کنید.
چکاپ دندان در دوران بارداری
انجمن تخصصی زنان و زایمان و همچنین انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه می کنند خانم های باردار برا جلوگیری از مشکلات دندان به بهداشت دهانشان رسیدگی کرده و مرتب برای چکاپ، معاینه و جرم‌گیری به دندانپزشکی بروند. انجام فرایندهای اختیاری مانند ایمپلنت دندان در بارداری بعد از سه ماه اول بارداری اشکالی ندارد اما بیشتر دندانپزشکان ترجیح می دهند برای احتیاط این کار را تا بعد از زایمان به تعویق بیندازند.
چرا برای جراحی ایمپلنت دندان باید تا بعد از زایمان صبر کنید؟
بعد از گذشت سه ماه اول بارداری، انجام برخی فرایندهای درمانی مانند پر کردن دندان، نصب تاج و عصب‌کشی برای خانم های باردار مجاز است. اما برای ایمپلنت دندان در بارداری به دلایلی که در ادامه به آن اشاره می کنیم صبر کرد.
استفاده از داروی بی حسی قوی
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف کمی داروی بیحسی هنگام باردرای هیچ ضرری برای جنین ندارد اما گاهی فرایندهای درمانی به داروهای بیحسی قوی تری احتیاج دارند که هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است.
اشعه ایکس
در بعضی از فرایندها دکتر باید با اشعه ایکس از دندان عکسبرداری کند که این کار اگر در سه ماه اول بارداری صورت بگیرد، ممکن است نوزاد را دچار اختلال کند.
ایمپلنت دندان بعد از سه ماه اول بارداری
بعد از اینکه وارد سه ماه دوم بارداری شدید، می توانید با مشورت پزشک، بعضی فرایندهای درمانی را آغاز کنید. در این دوره عکسبرداری با اشعه عکس بیخطر است و پزشک می تواند خیلی راحت بعد از بررسی استخوان فک تشخیص دهد که آیا قبل از کاشت ایمپلنت به پیوند استخوان احتیاج دارید یا خیر.
آمادگی های لازم برای کاشت ایمپلنت دندان
در مدتی که فرایند ایمپلنت (به دلیل باردرای) به تعویق می افتد باید همچنان به بهداشت دهانتان رسیدگی کنید. این کار هم به نفع خودتان است و هم فرزندتان؛ بنابراین هر روز دندان هایتان را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. همچنین توصیه می شود مدام برای چکاپ و جرم‌گیری به دندانپزشک مراجعه کنید تا درصورت وقوع بیماری، از پیشرفت آن جلوگیری شود.
بیماری های دهان و دندان در زمان بارداری
تومور بارداری یک تومور گوشتی است که روی لثه ۲ تا ۱۰ درصد از خانم های باردار ظاهر می شود. این تومور گرانولوم چرکی نام دارد و درصورت مشاهده آن، جای هیچ نگرانی نیست. این غده سرطانی نیست و خطری ندارد. تنها نکته منفی این غده ها ظاهر ناخوشایند آن هاست.
تومور حاملگی در لثه
تومور حاملگی معمولا در لثه های بالایی ایجاد می شود ولی ممکن است در قسمت های دیگر دهان هم دیده شود. این تومورها خیلی راحت خونریزی می کنند و باعث ایجاد زخم دهان فرد می شوند.
علل ایجاد تومور بارداری در لثه
هنوز درمورد علت ایجاد این تومورها مطمئن نیستیم ولی می دانیم که عدم شستشوی مناسب دهان یکی از اصلی ترین عوامل آن است. از عوامل دیگر ایجاد این تومورها می توان به نابسامانی رگ های خونی، هورمون ها و وجود ویروس داخل بدن اشاره کرد. خانم هایی که تومور حاملگی می گیرند، معمولا دچار التهاب شدید لثه می شوند. این تومورها اغلب خودشان بعد از زایمان برطرف می شوند ولی اگر آنقدر حاد باشند که در صحبت کردن یا غذاخوردن فرد اختلال ایجاد کنند، باید قبل از زایمان به آن ها رسیدگی کنید. طبق آمار نیمی از زنانی که تومور حاملگی‌شان را برداشته‌اند، تا انتهای بارداری دوباره به آن مبتلا شده‌اند.
از دست دادن دندان
خانم هایی که در دوران بارداری‌شان مدام حالت تهوع دارند و صبح ها استفراغ می کنند، رفته‌رفته مینای دندان های جلویی‌شان را از دست می دهند و این باعث پوسیدگی دندان و درنهایت از دست دادن دندانشان می شود. افرادی که در بارداری چنین مشکلی دارند باید آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارند.
خشکی دهان
خیلی از خانم های باردار دچار خشکی دهان می شوند و از این مسئله شکایت دارند. این موضوع با نوشیدن آب و جویدن آدامس برطرف می شود.
ترشح بیش از حد بزاق
این اتفاق خیلی رایج نیست ولی در بعضی از خانم های باردار و معمولا در سه ماه اول بارداری اتفاق می افتد. ترشح بزاق ممکن است به احساس حالت تهوع مرتبط باشد و اغلب بعد از گذشت سه ماه اول خود به خود برطرف می شود.
سوالات متداول دندانپزشکی در دوران بارداری
در ادامه به سوالات بسیاری از مادران باردار در مورد دندانپزشکی در دوران بارداری پاسخ می دهیم.
من شنیده‌ام زنان باردار یک یا چند دندان را در بارداری را از دست می دهند. آیا این واقعیت دارد؟
بعضی از افراد فکر می کنند جنین وقتی کلسیم کافی نداشته باشد، کلسیم موردنیاز برای رشدش را از دندان های مادر تامین می کند ولی این فرضیه اشتباه است و درواقع افسانه‌ای بیش نیست. اگر خوب به بهداشت دهانتان رسیدگی کنید و دندان هایتان را تمیز نگه دارید، هیچ گاه در دوران بارداری دچار پوسیدگی دندان نمی شوید.
چطور باید در دوران بارداری به بهداشت دندان هایم رسیدگی کنم؟
سعی کنید غذاهای متعادل و مقوی بخورید که از مقدار زیادی پروتئین، کلسیوم و ویتامین آ، سی و دی تشکیل شده باشد. همچنین دندان هایتان را حداقل دوبار در روز مسواک بزنید. همچنین از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید و نخ دندان بکشید. یکی دیگر از روش های شستشوی دهان، استفاده از دهان‌شویه است که به از بین بردن باکتری های دهان کمک می کند.
آیا می توانم هنگام بارداری به دندانپزشکی بروم؟
اگر می خواهید در دوران بادرای به دندانپزشکی مراجعه کرده و از بروز بیماری جلوگیری کنید، بهترین زمان برای این کار سه ماه دوم بارداری است. اگر دندانپزشک تشخیص داد که به جراحی احتیاج دارید، باید آن را به بعد از زایمان موکول کنید. در سه ماه اول بارداری و همچنین نیمه دوم سه ماه دوم (اواسط ماه پنجم تا ششم) انجام فرایندهای دندانپزشکی توصیه نمی شود. همچنین، در ماه های آخر بارداری نشستن روی صندلی دندانپزشکی برای خانم ها دشوار است. به همین خاطر بهتر است خیل قبل تر این کار را انجام دهید.
اگر در دوران بارداری به درمان دندان احتیاج داشتم چه کنم؟
درصورت نیاز می توانید برای کم کردن درد دندان یا جلوگیری از عفونت دندان از یک سری داروها استفاده کنید. تصمیم برای مصرف این داروها به عهده دندانپزشک است. او باید با تایید دکتر زنان و زایمان این داروها را برایتان تجویز کند.
آیا عکسبرداری با اشعه ایکس در دوران بارداری خطرناک است؟
اشعه های امروزی نسبت به اشعه های گذشته ضعیف ترند. مطالعات نشان داده‌اند اگر هنگام عکسبرداری از مدار هشدار استفاده کنید، این کار هم برای جنین و هم برای مادر بی‌ضرر خواهد بود اما باز هم بعضی از پزشکان برای احتیاط از این کار خودداری می کنند؛ مگر اینکه مورد خیلی وخیم باشد و چاره‌ای جز درمان دندان نداشته باشیم.
آیا می توانم هنگام شیردهی از دارو استفاده کنم؟
میزان دارویی که وارد شیر می شود، حدود ۱ تا ۲ درصد از کل داروی مصرفی مادر است. داروهای مربوط به دندانپزشکی معمولا روی رشد کودک تاثیری نمی گذارند ولی برای اینکه احتمال این اتفاق را کم کنید، باید بعد از شیر دادن به کودک دارو را مصرف کنید چراکه تجمع مواد دارویی در شیر، بیشتر تا دو ساعت بعد از مصرف دارو اتفاق می افتد.
دکتر سمانه شیرانی متخصص دندانپزشک در شمال تهران
